Torumtay Türbesi Amasya

  Gök Medrese karşısında, Gıyaseddin II. Keyhüsrev zamanında Amasya valiliği yapmış olan Seyfeddin Torumtay tarafından, 1279 yılında kendisi için inşa ettirilmiştir. Türbe içinde Seyfettin Torumtay’ın kendisi ve ailesi gömülüdür.

Selçuklu mezar mimarisinin eyvan tipli türbelerinden olup, dikdörtgen planlı türbeye, kuzey doğu kenarına yakın bir yerindeki merdivenle çıkılır. Her cephesinde birer penceresi bulunan türbe, içten beşik tonozla örtülüdür. Üstünün konik bir çatıyla kaplı olduğu bilinmektedir. Tamamen kesme taştan yapılmış olan türbenin güney cephesinde palmet ve rûmilerden oluşan panolar yer almaktadır. Böylece Selçuklu mimarisinde görülen cephe süslemeleri, yapıya hareket getirmek amacıyla burada da tekrarlanmıştır. 

Bu türbe diğer Selçuklu türbeleri gibi, iki katlıdır. Alt kat ölünün gömüldüğü mahzen olup, buraya içeriden bir merdivenle inilir. Aynı zamanda bu merdivenle çatıya da ulaşılmaktadır. İkinci kattaki beşik tonozlu sahanda sandukalar bulunmaktadır. 

Amasya’nın batısında,yer alan camiyi Amasya Beylerbeyi Emir Seyfeddin Torumtay 1266-1267’deyaptırmıştır. Cami, medrese ve mezar odası ile kapalı bir külliye şeklindedir.

Camininyanında bulunan kümbet, mavi renkte çinilerle süslendiğinden Gökmedrese adınıalmıştır. Sadece kesme taş mimarisi olgun nispetleri ve süslemeleri bakımındanAnadolu’da eyvan biçimli portali olan bir camidir. 

Türbetuğla ve tek renkli koyu yeşil çinilerden meydana gelmiş zikzak motiflidir.Cami Anadolu Selçuklu mimarisinin en güzel örneklerinden biridir. XIX.yüzyıldaonarım gören Cami, 1926-1977 yılları arasında Amasya Müzesi olarakkullanılmıştır. Dikdörtgen plânlı, kesme taştan kalın duvarlıdır. Hem cami hemde medrese olarak kullanılmıştır. Kapısında II.Abdülhamid’in yaptırdığı onarımyazıtı bulunmaktadır.    

Ağaçişçiliğinin güzel bir örneği olan kapısı günümüzde Amasya Müzesindesergilenmektedir. Çevresi geometrik motiflerle süslü ana kapının iki yanındakipencereler Selçuklu taş işçiliğinin en güzel örneklerindendir. Pencerelerzengin mukarnaslarla yukarı doğru daralmaktadır. İki sırada dörderden 8 kalınayakla mihraba dik 3 bölüme ayrılan mekân sivri kemerler üzerine oturan kubbeve tonozlarla örtülüdür. Girişte soldaki üç sandukadan biri Torumtay’ınsoyundan gelen Necip Bey’e aittir. 

Mihrapyarım silindirik biçimiyle basit bir görünümdedir. Medreseye bitişik,kuzeydoğudaki türbe, mimarisi ve süslemeleriyle Selçuklu sanatınıyansıtmaktadır. Kesme taştan yapılmıştır. Kare plan üzerine, sekizgen yüksekkasnaklı, yıldız piramidal, tuğla bir külahla örtülüdür. Torumtay’ın türbesicaminin karşısındadır